Diabetes: Wat is Diabetes, Symptomen en Behandelingen

Wat is diabetes?

Diabetes (diabetes mellitus) is een stofwisselingsziekte.

Diabetes is een chronische medische aandoening waarbij suiker in jouw bloed wordt opgebouwd en niet wordt opgenomen en gebruikt door de cellen.^[1]

Diabetes veroorzaakt een hoge bloedsuikerspiegel die complicaties kan veroorzaken als het niet wordt behandeld.^[2]

Deze diabetes complicaties zijn onder andere:

• Depressie
• Gehoorverlies
• Hartaanvallen en beroertes
• Hartziektes
• Huidaandoeningen

Als je diabetes hebt, kan jouw lichaam niet genoeg insuline maken of effectief insuline gebruiken.

Insuline is een hormoon die suiker in het bloed verstuurt naar de cellen, die daarna het gebruiken voor energie of opslaat voor later gebruik. Als dit niet gebeurt, dan komt er teveel suiker in je bloed.

Er zijn meerdere diabetes soorten. De meest bekende diabetes soorten zijn:

• Prediabetes
• Diabetes type 1
• Diabetes type 2
• Zwangerschapsdiabetes

Alle diabetes soorten hebben een eigen oorzaak, symptomen en behandelingen. De symptomen tussen de soorten diabetes kunnen elkaar overlappen.

Hoe herken je diabetes?

De diabetes symptomen kunnen erg verschillen. Eén van de makkelijkste herkenbare diabetes symptoom is als je veel moet urineren.

Dit is omdat jouw nieren de glucose niet goed kan verwerken als je diabetes hebt, waardoor (veel) glucose in de urine terecht komt.

Hierdoor moet je veel en vaak urineren. Dit kan gevaarlijk zijn als je niet wordt behandeld, omdat dit uitdroging kan veroorzaken sinds je veel vocht verliest.

Diabetes symptomen

Hier is een lijst vaan voorkomende diabetes symptomen.^[3]

• Buikpijn of pijn op de borst
• Duizeligheid
• Buitengewoon vermoeid
• Hongerig
• Misselijkheid
• Moeite met ademhalen
• Onverklaarbare gewichtsverlies
• Slecht gezichtsvermogen
• Vaak urineren
• Veel dorst
• Zweren die niet genezen

Diabetes symptomen bij vrouwen

Naast de bovenstaande diabetes symptomen, kunnen vrouwen ook de volgende diabetes symptomen krijgen:

• Droge huid
• Jeukende huid
• Urineweginfecties
• Vaginale schimmelinfectie

Diabetes symptomen bij mannen

En voor mannen zijn het de volgende diabetes symptomen:

• Erectiestoornissen
• Minder libido
• Slechte spierkracht

Wat is prediabetes?

Prediabetes is wanneer jouw bloedsuikerspiegel hoger is dan normaal, maar niet hoog genoeg om diabetes type 2 te hebben.

Hoe of waarom wordt jouw bloedsuikerspiegel hoger?

De alvleesklier geeft een hormoon vrij genaamd insuline. Insuline zorgt ervoor dat glucose (bloedsuiker) kunnen worden opgenomen door jouw cellen voor energie.

Door dit verlaagt de bloedsuikerspiegel. Maar, als er niet genoeg insuline gemaakt wordt, of niet effectief genoeg wordt gebruikt, krijg je een hogere bloedsuikerspiegel.

Wat is prediabetes dus? Prediabetes betekent dat jouw cellen niet goed genoeg reageren op insuline. Daarom wordt dit prediabetes, maar ook insulineresistentie genoemd.

Hier staat wanneer je geen diabetes, prediabetes of wel diabetes hebt door jouw bloedsuikerwaarden volgens de Diabetes Fonds.^[4]

• Onder de 6,1 mmol/l is geen diabetes.
• Prediabetes als jouw bloedsuikerwaarden tussen de 6,1 en 6,9 mmol/l is.
• Meer dan 6,9 mmol/l is wel diabetes.

Als de prediabetes niet wordt behandeld, kun je diabetes krijgen binnen tien jaar, volgens Mayo Clinic.^[5]

Prediabetes symptomen

Er zijn geen specifieke symptomen voor prediabetes, zoals het wel is bij diabetes type 1 en diabetes type 2.

Alhoewel sommige mensen dikke en donkere plekken op de huid krijgen. Deze plekken treden meestal op de nek, oksels, ellebogen, knieën en/of knokkels.

Deze aandoeding heet acanthosis nigricans.

• Acanthosis betekent verdikkend van huid
• Nigricans betekent dat het zwarter wordt

Prediabetes behandeling

Eén van de prediabetes behandeling is om jouw levensstijl te gaan veranderen. Dit betekent een gezond dieet volgen en sporten als je dat niet al deed.

Het is ook mogelijk om medicatie te krijgen, jouw (huis)arts zal meer informatie geven gebaseerd op jouw persoonlijke niveau.

Als mensen over prediabetes behandelingen praten, betekent dat eigenlijk dat je diabetes type 2 wilt voorkomen.

De beste en meest voorkomende behandelingen voor prediabetes zijn:

• Een gezonde (koolhydraatarm) dieet volgen
• Lichaamsvet verliezen
• Sporten (zoals een sportschool of fietsen naar werk i.p.v. met de auto)
• Als jouw (huis)arts heeft voorgeschreven, medicijnen gebruiken

Praat altijd met jouw (huis)arts, zodat je samen een goed plan kan maken. Als je prediabetes niet behandelt, kan het leiden tot diabetes type 2 met de volgende complicaties:

• Beroertes
• Hartziekte
• Huidinfecties
• Nier schade
• Oogletsel
• Zenuwschade
• Ziekte van alzheimer

Neem daarom contact op met jouw (huis)arts om te zien of je prediabetes hebt.

Als de prediabetes test laat zien dat je inderdaad prediabetes hebt, is het belangrijk om het te gaan behandelen op een goede en gezonde manier.

Prediabetes testen

Er zijn drie manieren om prediabetes te diagnosticeren:

• Orale glucosetolerantietest (OGTT)
• Nuchter plasma glucose (FPG)
• Hemoglobine A1c test (HbA1c)

Orale glucosetolerantietest (OGTT)

De (huis)arts zal twee keer jouw bloedsuikerspiegel testen.

De eerste test is tijdens de afspraak in een nuchtere maag en de tweede test is over twee uur later, nadat je een suikerhoudend drankje hebt gedronken.

Zo kan de (huis)arts zien of de test aangeeft dat je een hoge bloedsuikerspiegel hebt.

Nuchter plasma glucose (FPG)

Tijdens deze prediabetes test zal je 8 uur lang moeten vasten (of een nacht vasten tijdens je slaap).

De (huis)arts zal dan voordat je eet een bloedsuikerspiegel test afnemen.

Hemoglobine A1c test (HbA1c)

Met deze test zal de gemiddelde van jouw bloedsuikerspiegel getest worden voor twee tot drie maanden.

Deze test kan op elk moment worden gemaakt en vereist daarom geen vasten. Hoe hoger de HbA1c waarde, hoe groter de risico dat jouw prediabetes overgaat in obesitas type 2.

Wat is diabetes type 2?

Diabetes type 2 is wanneer jouw lichaam niet genoeg insuline kan maken of effectief insuline kan gebruiken.

Hierdoor wordt suiker in je bloed opgebouwd, sinds het niet wordt opgenomen en gebruikt door de cellen.

Het lichaam is dan op zoek naar alternatieve energiebronnen, zoals spieren en weefsels, maar ook organen.

Het is niet mogelijk om in één keer, overnacht diabetes type 2 te krijgen. Diabetes type 2 ontwikkelt langzaam, maar het is mogelijk dat het al te laat is als de ziekte al gevorderd is.

Neem daarom een diabetes type 2 test als je niet zeker bent of als je diabetes type 2 symptomen hebt.

Als diabetes type 2 niet wordt gecontroleerd of behandeld, kan het later leiden tot (ernstige) complicaties.

Diabetes type 2 oorzaak

Het is niet bekend wat de specifieke oorzaak is van diabetes type 2. Het is wel bekend dat omgevingsfactoren en genetische factoren een grote rol spelen.

De meest bekende risicofactoren voor diabetes type 2 zijn een hoog cholesterolgehalte en obesitas.

Hieronder staan andere belangrijke factoren die diabetes type 2 kunnen veroorzaken, volgens Mayo Clinic.^[6]

Insulineresistentie

Zoals eerder vermeld is insulineresistentie de meest bekende oorzaak van diabetes type 2.

Wanneer jouw alvleesklier het hormoon insuline vrijgeeft, maar het lichaam nog steeds niet in staat is om de glucose (suikers) naar de cellen te verplaatsen, spreek je over insulineresistentie.

De alvleesklier gaat dan extra insuline maken en vrijgeven om te proberen dit te gaan oplossen. Daarna gaat het langzamer en zal meer glucose (suikers) in het bloed blijven (prediabetes).

De persoon zal waarschijnlijk niet weten dat dit gebeurt, maar niet als de persoon een prediabetes test maakt.

Gewicht

Overgewicht is één van de belangrijkste factor om diabetes type 2 te krijgen. Als je geen overgewicht hebt, betekent niet dat je diabetes type 2 niet kan krijgen.

Je kunt alsnog diabetes type 2 krijgen zonder overgewicht te hebben.

Leeftijd

Hoe ouder je wordt, des te groter de risico is dat je diabetes type 2 krijgt.

Dit is vooral voor mensen die ouder zijn dan 45 jaar. De volgende redenen kunnen de oorzaak zijn voor dit:

• Minder bewegen
• Gewicht aankomen
• Spiermassa verliezen

Inactiviteit

Lichamelijke activiteiten zoals sporten, of simpelweg lopen en fietsen, helpt het gewicht onder controle te houden.

Als je dit niet doet, verbruik je weinig glucose, wat de cellen minder gevoeliger maakt.

Diabetes type 2 complicaties

In de vroege stadia van diabetes type 2 is het mogelijk dat je geen symptomen of problemen voelt.

Maar diabetes type 2 is gevaarlijk als het niet wordt gecontroleerd en complicaties veroorzaken op de ogen, nieren, zenuwen en meer.^[6]

Diabetes type 2 complicaties zijn:

• Hart- en vaatziekten – Het risico op beroertes, hartaandoeningen, en hoge bloeddruk wordt aanzienlijk verhoogt door diabetes type 2.
• Nier schade – Diabetes type 2 kan leiden tot nierfalen als het niet wordt behandeld en een niertransplantatie kan zelfs nodig zijn.
• Oogziekten – Het risico op glaucoom (waarbij de oogzenuw wordt beschadigd), bloedvaten- en netvlies beschadiging wordt verhoogd door diabetes type 2.
• Slechthorendheid – Mensen die diabetes type 2 hebben, krijgen meer last van gehoorproblemen.
• Zenuwbeschadiging – Teveel glucose in het bloed kan pijn, tintelingen en gevoelloosheid veroorzaken, wat uiteindelijk je alle gevoel in de getroffen ledematen verliezen.
• Ziekte van Alzheimer – Het risico op ziekte van Alzheimer wordt verhoogd door diabetes type 2, alhoewel het niet bekend is waarom dit zo is.

Diabetes type 2 behandeling

Met jouw (huis)arts kun je een effectief plan maken om diabetes type 2 te behandelen.

Het is belangrijk om de bloedsuikerspiegel te controleren, want het doel is om de bloedsuikerspiegel binnen een bepaald bereik te laten blijven.

Hier zijn drie mogelijke diabetes type 2 behandelingen.

1. Eet gezond

Het eten van fruit en groenten helpt om de bloedsuikerspiegel te stabiliseren. Kies ook voedingsmiddelen die rijk zijn aan vezels en volle granen.

Probeer ook de volgende voedingsmiddelen te vermijden: bewerkt voedsel, orgaanvlees (zoals lever), transvetten, margarine, wit brood en witte rijst, verwerkte snacks en vetrijke zuivelproducten.

2. Neem diabetes type 2 medicijnen

Er zijn verschillende medicijnen die kunnen helpen om diabetes type 2 onder controle te houden.

Deze medicijnen zijn onder andere DPP4-remmers, GLP1-agonisten, meglitiniden, metformine, SGLT2-remmers, sulfonylurea en thiazolidinedionen.

3. Beweeg meer

Zoals eerder vermeld is lichamelijke activiteiten erg belangrijk. Meer bewegen helpt het gewicht onder controle te houden.

Ook helpt het om de cellen gevoeliger te maken voor glucose, waardoor ze beter glucose kunnen opnemen en gebruiken voor energie.

Jouw (huis)arts kan meer informatie geven en een persoonlijk plan maken.

Samen kunnen jullie een goede en gepaste levensstijl plan maken, zodat het makkelijker is om de diabetes type 2 te behandelen.

Wat is diabetes type 1?

Diabetes type 1 lijkt op diabetes type 2, sinds ze beide met het hormoon insuline te maken hebben.

Maar het verschil tussen diabetes type 1 en diabetes type 2 is dat de cellen in de alvleesklier niet insuline kan aanmaken.

Sinds het lichaam geen insuline kan aanmaken, circuleert er teveel glucose in het bloed. De reden waarom er teveel glucose in het bloed komt, is omdat glucose eerst door insuline naar de cellen worden verplaats.

Zodra de cellen genoeg glucose hebben ontvangen, worden de overige glucose opgeslagen in de spierweefsels en de lever, in de vorm van glycogeen.

Omdat het lichaam dus geen insuline kan aanmaken en verwerken, stijgt de bloedsuikerspiegel en kan op zowel korte als lange termijn problemen veroorzaken.

Diabetes type 1 oorzaak

Het is bekend dat de oorzaak van de diabetes type 1 aan het immuunsysteem ligt van het lichaam, daarom is diabetes type 1 ook een auto-immuunziekte en diabetes type 2 niet.

Het immuunsysteem valt de bètacellen in de alvleesklier aan. De bètacellen zijn de cellen die insuline aanmaken.

Het is niet bekend waarom het immuunsysteem deze bètacellen aanvallen. Genetische en omgevingsfactoren spelen ook een rol voor de oorzaak van diabetes type 1.

Omdat er geen insuline aangemaakt kan worden, moet insuline gespoten worden. Hierna kunnen de cellen de glucose opnemen en verlaagt de bloedsuikerspiegel.

Diabetes type 1 complicaties

De diabetes type 1 complicaties zijn hetzelfde als diabetes type 2, sinds beide de bloedsuikerspiegels verhogen.

De diabetes type 1 complicaties zijn dus:

• Hart- en vaatziekten
• Nier schade
• Oogziekten
• Slechthorendheid
• Zenuwbeschadiging
• Ziekte van Alzheimer

Diabetes type 1 behandeling

Mensen die diabetes type 1 hebben moeten elke dag insuline spuiten.

Sommigen gebruiken ook een insulinepomp wat kleine hoeveelheden insuline afgeeft. Je hebt een insulinepomp met een slangetje vast aan het lichaam, een draadloze insulinepomp en een inwendige insulinepomp.

Als een persoon met diabetes type 1 vaak traint, moet de hoeveelheid insuline waarschijnlijk worden aangepast. Dit is omdat sporten de bloedsuikerspiegel verlaagt.

Verder moeten mensen met diabetes type 1 regelmatig snacks of maaltijden consumeren, om de bloedsuikerspiegel stabiel te houden.

Verschil tussen diabetes type 1 en diabetes type 2

Diabetes type 1 en diabetes type 2 zijn de meest bekendste diabetes soorten. Ze lijken hetzelfde en kunnen soortgelijke symptomen hebben, maar ze zijn twee verschillende ziekten.

Het verschil tussen diabetes type 1 en diabetes type 2 is:

• Diabetes type 1: Het lichaam kan zelf geen insuline produceren en ontwikkelt zeer snel.
• Diabetes type 2: De cellen reageren niet of nauwelijks op insuline en ontwikkelt langzaam.

De symptomen van diabetes type 1 zijn duidelijk en de persoon zal snel erachter komen dat er iets mis is.

Diabetes type 2 daarentegen, zal de persoon niets vermoeden totdat er daadwerkelijk een complicatie heeft, of een diabetes type 2 test maakt.

Zoals eerder vermeld hebben diabetes type 1 en diabetes type 2 verschillende oorzaken en risicofactoren.

Wat is diabetes insipidus?

Diabetes insipidus is een zeldzame aandoening wanneer de nieren niet in staat zijn om vocht vast te houden.

Ongeacht de diabetes insipidus naam, heeft het niets met diabetes mellitus (suikerziekte) te maken.^[7]

Een persoon met diabetes insipidus krijgt een enorme dorst en de urine is ook vaak verdund en geurloos.

Diabetes insipidus symptomen

Mogelijke diabetes insipidus symptomen zijn onder andere:

• Bedplassen
• Droge huid hebben
• Buitengewone dorst
• Groeivertraging
• Hoge koorts
• Onrustig worden
• Overmatige urineproductie
• Prikkelbaarheid
• Uitdroging

Diabetes insipidus oorzaak

Het lichaam gebruikt organen en hormonen om lichaamsvloeistoffen te reguleren.

Je nieren bijvoorbeeld, haalt extra vocht uit de bloedbaan en daarna slaat de blaas dit vocht op, totdat je naar het toilet gaat. Als dit systeem niet goed werkt, kan het leiden tot diabetes insipidus.

Diabetes insipidus behandeling

Er zijn meerdere soorten diabetes insipidus, daarom zijn er meerdere soorten diabetes insipidus behandelingen.

De bekendste diabetes insipidus behandelingen zijn:

• Hormoonbehandeling
• Medicijnen
• Leefstijl- en dieetveranderingen

Wat is zwangerschapsdiabetes?

Zwangerschapsdiabetes is wanneer een zwangere vrouw een hoge bloedsuikerspiegel ontwikkelt.^[8]

Zwangerschapsdiabetes ontwikkelt vaak tussen de 24^e en 28^e week van de zwangerschap. Zwangerschapsdiabetes kan later het risico op diabetes type 2 ontwikkeling verhogen.

Als zwangerschapsdiabetes niet correct wordt behandeld, kan het risico op diabetes voor het kind verhogen en daarnaast ook complicaties veroorzaken tijdens de zwangerschap en bevalling.

Zwangerschapsdiabetes symptomen

Zwangerschapsdiabetes komen niet vaak voor en zijn daarom dus zeldzaam.

Als iemand zwangerschapsdiabetes symptomen krijgt, is het waarschijnlijk de volgende symptomen:

• Buitengewone dorst
• Vaak moeten urineren
• Verminderd gezichtsvermogen
• Vermoeidheid

Zwangerschapsdiabetes oorzaak

Het is niet bekend wat de exacte oorzaak is voor zwangerschapsdiabetes. Het is wel bekend dat hormonen een grote rol spelen.

Als je zwanger bent, produceert jouw lichaam namelijk sommigen hormonen extra aan, namelijk humaan placentair lactogeen en verschillende hormonen die insulineresistentie verhogen.

Deze hormonen helpen namelijk de zwangerschap in stand te houden. Daarom zal deze hormonen toenemen naarmate van tijd en het lichaam steeds meer insulineresistentie zijn.

De reden hiervoor is, zodat er meer glucose beschikbaar kan zijn voor de baby. Als de insulineresistentie te sterk wordt, kan het zwangerschapsdiabetes veroorzaken.

Zwangerschapsdiabetes test

Tussen de 24^e en 28^e week zal er een bloedonderzoek uitgevoerd worden, dit heet een glucose tolerantie test.

Als je eerder een zwangerschapsdiabetes had, zal de test tussen 16^e en 18^e week plaatsvinden.

De glucose tolerantie test is simpel, je drinkt een suikerdrankje (met ongeveer 50 gram suiker) wat daarna jouw bloed wordt gecontroleerd om te zien hoe hoog de bloedsuikerwaarden zijn.

Zoals eerder vermeld, zijn er ook andere testen voor diabetes. Praat met jouw (huis)arts hierover.

Zwangerschapsdiabetes complicaties

Als de zwangerschapsdiabetes niet wordt gecontroleerd, kan het voor zwangerschapsdiabetes complicaties veroorzaken.

Naast de diabetes complicaties, kan het ook problemen veroorzaken voor wanneer de baby is geboren, zoals:

• Ademhalingsproblemen
• Een te hoge geboortegewicht
• Lage bloedsuikerspiegel

Het kan ook schouderdystocie veroorzaken. Schouderdystocie betekent dat tijdens de bevalling, de schouders achterblijven haken.

Het kan ook de risico op diabetes op een latere leeftijd verhogen. Daarom is het belangrijk om de zwangerschapsdiabetes te beheersen, samen met de hulp van jouw (huis)arts.

Zwangerschapsdiabetes behandeling

In de meeste gevallen zal je de bloedsuikerspiegel testen voor en na een maaltijd. Door te gaan bewegen en gezond te eten zal het makkelijker zijn om het te gaan beheren.

In sommige gevallen moet een vrouw met zwangerschapsdiabetes insuline injecteren, maar dit komt niet vaak voor. Het is ook mogelijk om insuline injecties te geven tot de bevalling.

Jouw (huis)arts zal meer informatie geven over de timing van de injecties.

Zwangerschapsdiabetes waarden

De volgende bloedsuikerwaarden geven aan of je zwangerschapsdiabetes hebt of niet:

• Als je 7 mmol/l glucosewaarden hebt op een nuchtere maag
• Als je 7,8 mmol/ glucosewaarden hebt na 2 uur na het eten van een maaltijd

Diabetes test

Als je denkt dat je diabetes symptomen hebt, is het handig om een simpele test te maken.

Diabetes zal in de vroege stadia niet veel symptomen veroorzaken, waardoor het lastig is om erachter te komen of je prediabetes hebt.

Vroege diabetes symptomen kunnen zijn:

• Altijd moe voelen
• Erg hongerig na het eten
• Buitengewoon dorstig zijn
• Slechte gezichtsvermogen
• Vaker moet plassen

De diabetes testen zijn al vernoemd in dit artikel, scrol naar boven om de diabetes testen en hun omschrijving te zien.

Als samenvatting, is hier de lijst van diabetes testen:

• Hemoglobine A1c test (HbA1c)
• Nuchter plasma glucose (FPG)
• Orale glucosetolerantietest (OGTT)
• Urine test
• Vastende bloedsuikertest
• Willekeurige bloedsuikertest

Diabetes waarden

Hier staan de diabetes waarden die aantonen wanneer je geen diabetes, prediabetes of wel diabetes hebt.^[1]

Diabetes waarden op een nuchtere maag:

• Geen diabetes: onder de 6,1 mmol/l
• Prediabetes: tussen 6,1 en 6,9 mmol/l
• Diabetes: boven de 6,9 mmol/l

Diabetes waarden op een niet nuchtere maag:

• Geen diabetes: onder de 7,8 mmol/l
• Prediabetes: tussen 7,8 en 11 mmol/l
• Diabetes: boven de 11 mmol/l

Nederland gebruikt mmol/l, terwijl sommige andere landen mg/dl gebruiken. Daarom is hieronder een bloedglucosewaarden omrekentabel van mmol/l naar mg/dl.

Bloedglucosewaarden omrekentabel

Hieronder is een omrekentabel van mmol/l naar mg/dl (mmol/l x 18.0182 = mg/dl).

mmol/l	~mg/dl
2	36
3	54
4	72
5	90
6	108
7	126
8	144
9	162
10	180
11	198
12	216
13	234
14	252
15	270
16	288
17	306
18	324
19	342
20	360

Veel gestelde vragen over diabetes

Hieronder staan de veel gestelde vragen over diabetes.

De gegevens hieronder zijn samengevat, scrol daarom omhoog om de volledige beschrijving van deze vragen te zien in dit artikel.